БЛАЖЕНСТВА

Објавено на 06.7.2015 22:47:50

      Читајќи го Светото Писмо, можеме да забележиме дека Се во Божјиот Домострој за спасение на човекот и светот се случува промислено, со некоја цел. И она што е особено интересно е тоа дека, најчесто, Бог дејствува во светот, според методот на постепено давање. Што значи тоа?  Тоа значи дека Бог најпрво подготвува терен за Своето дејствување, а потоа дејствува. Тоа можеме да го видиме на многу места во Св. Писмо. На пр. пред да го создаде човекот, Бог создава услови за живот: значи, ги создава небото,земјата, копното, водите, растенијата и животните и, на крајот, како круна на Своето создание, го создава и човекот; потоа, когаМу Се открива на еврејскиот народ, во почетокот не се открива целосно, туку постепено ја подготвува еврејската свест, дека Тој е троичен; исто така, на почетокот, Бог ги дава Десетте Божји заповеди, за да, подоцна, го објави посовршениот Божји закон - законот на љубовта. Отприлика, Божјото делување во светот, можеме да го споредиме со начинот на којшто мајката го храни своето дете: додека тоа е се уште доенче и неговиот организам е недоволно развиен, мајката го храни со мајчиното млеко; потоа, како тоа почнува да расте, така се оспособува и за поинаква храна (најпрво кашеста, а потоа и цврста). Зошто е толку важно да се запази овој метод на постепено давање?! Само ако помислиме што ќе се случи со доенчето, доколку, мајката уште веднаш по неговото раѓање, му даде цврста храна, веднаш ќе ни стане јасно, зошто и Бог дејствува на истиот начин. Кај доенчето, заради хранењето со цврста храна, ќе настапи смрт, а кај душата на човекот, која ќе посака одеднаш да проникне во тајните на духовниот живот, ќе настапи духовна смрт...таа ќе се опрелести и ќе отпадне од Бог.

Знаејќи го ова, нема да се збуниме кога ќе го читаме Стариот Завет, зашто таму, ќе сретнеме и многу ригорозни закони, на пр. “око за око; заб за заб”. Човек, кога прв пат ќе се сретне со овие заповеди, кои му биле дадени на старозаветниот Евреин, првото нешто што ќе му падне на памет е – зар е можно Бог да е толку суров и да дава такви закони, во кои се умножува злото?! Но, тоа е само првиот впечаток. Постоењето на ваквите Божји закони укажува на тоа дека Бог внимавал да постои рамнотежа. Евреите биле луѓе со многу жесток карактер: ако на било кој начин повредиш Евреин, тој бил во состојба да те убие. Одмаздата им била неприкосновена. За да не се оди во крајности, Бог им дава заповед на Евреите, да мерат со иста мера: колкава штета ќе претрпиш, со толкава штета да возвратиш! Требало многу време да помине, додека Бог, преку Својот Син, ја објави најсовршената форма на оваа заповед, а таа гласи: “Ако некој те удри по едниот образ, ти сврти го и другиот!”. Смислата, пак, на заповедта дадена во ваков облик, не е дека треба рамнодушно да стоиме и да чекаме додека другиот не тепа, односно, не повредува на било кој начин, ниту пак, станува збор за некаква бесчуствителност, отрпнатост или некаков си мазохизам, туку, дека на злото не треба да се врати со зло...злото треба да се победи со добро.Токму затоа, потребно е човекот да умее да ги разликува добрите од лошите дела. И затоа Бог, така го устроил човекот: му дал внатрешен закон, според кој, може да ги разликува едните од другите...тој закон е законот на совеста. Совеста, како Божји глас во човекот е присутна во секого и таа ни кажува што е добро, а што зло; што е чесно, а што не чесно; што е праведно, а што не праведно. Гласот на совеста н# обврзува да правиме добро и да отстапуваме од злото. За сите добрини извршени од нас, совеста нè наградува со внатрешен мир и спокојство, а за сите зла нѐ осудува и казнува. Тогаш, пак, кога постапуваме против советите на својата совест, чувствуваме во себе морален неред, односно грижа и измачување на совеста. Совеста како духовна сила во човекот бара развој и усовршување во врска со другите душевни сили во човекот, а тоа се - неговиот ум, срце и волја. Умот, срцето и волјата на човекот се помрачиле уште од времето на падот во грев на нашите прародители (Адам и Ева), па оттука и гласот на совеста се покажал слаб и недоволен како појава на духовна сила. И ако човекот не развива во себе духовна сила, ако не се интересира воопшто за духовниот живот, тогаш внатрешниот глас во него може постепено да заспие и умре. Затоа, гледано од овој аспект е јасно дека само едниот внатрешен закон на совеста е недоволен за човекот. Затоа и при праведната состојба на човека му бил потребен и надворешен божествен закон. Уште повеќе тој бил потребен за човекот по падот во гревот. За да бидеме секогаш со будна и трезвена свест, Господ Бог ни Го дал надворешниот закон, односно Божјите заповеди.

На едно од нашите претходни предавања спомнавме, дека, најголемиот дар, со кој, Бог го обдари човекот, е,  дарот на слободата. Тогаш, дали тоа значи, дека Бог не требало да ги даде Своите заповеди на човекот, кој по природа го создал да биде слободен?! Зошто, би исполнувал нешто што не сака да го исполнува? Може ли некој на сила да ме натера да не крадам, ако јас сум одлучила и сакам да крадам? - На сила не може никој! Меѓутоа, Бог не ни ги даде заповедите, за да не обврзи истите да ги исполнуваме. Тој ни ги даде со друга цел. Како што родителот се грижи за своето дете – по кој пат во животот ќе тргне, така и Бог, Создателот наш, се грижи безбедно да го живееме патот на животот. И затоа ни поставил сообраќајни знаци, за да не предупреди, за да не насочи, да ни ги отвори очите да бидеме внимателни. Тие сообраќајни знаци се всушност Божјите заповеди. Што ќе се случи ако не ги почитуваме сообраќајните знаци поставени на патот? – ризикуваме да погинеме (ние или нашите ближни). Истото, тоа ќе се случи доколку не живееме според Божјите заповеди: ќе се соочиме со последици трагични за нас. Значи, Божјите заповеди не треба да ги сфаќаме како нешто што ја загрозува нашата слобода, туку, како светулки во мракот, кои ни го осветлуваат патот кога е темно.

Целиот Стар Завет е подготовка за совршеното откривање на Бог преку Личноста на Синот Божји. Во таа смисла, и целиот старозаветен закон, сите Божји заповеди, својот совршен облик, го добиваат во Новиот Завет. Зашто, старозаветните закони не’ учат да не го правиме она што е грев, а новозаветните – не’ учат како да ја постигнеме светоста, како да бидеме совршени како што е Бог совршен. Тоа не се просто – забрани, што не треба да правиме, туку, се состојби на душата, кои покажуваат до кој степен сме Му се уподобиле на Бога (т.е. до кој степен сме станале слични на Бог). За да ни стане појасно, ќе кажеме конкретно за што станува збор.

Во Евангелието по Матеј, е посочен моментот како Христос го поучува народот, кој дошол да Го слуша, на Маслиновата Гора. Тоа било една прекрасна беседа изговорена од Учителот, која е позната како “беседа за блаженствата”. Станува збор за девет изреки, наречени блаженства и секое од нив претставува едно скалило во духовниот раст на човекот. Значи, блаженствата се духовна скала, која ни е дадена како ориентација во животот, за да го постигнеме идеалот на светоста. А, секој човек е повикан да биде свет. Оти, Бог вели: “бидете совршени, како што Сум Јас совршен”.

Меѓутоа, што значи зборот блаженство? -  Блаженство е постојана радост на душата. Тоа не е радост што ја дава овој свет, како што е радоста заради добивка или заради успеси во животот, не е радост за здобивање со родителство, мајчинство, заљубеност, едномисленост, взаемност, дружба и слично. Тоа е душевна радост која трае постојано, која не зависи од надворешни фактори (дали имам материјални средства, или не; дали сум почитуван, или не;  дали сум во тешка животна ситуација или не). Човекот којшто се здобил со таква радости во најтрагичните животни моменти е спокоен. (Да се потсетиме само на многу страдалниот Јов од Стариот Завет, за кој еднаш зборувавме – дури и откако остана без никој и ништо, неговото срце не се вознемири, зашто беше блажено, а беше блажено затоа што совеста му беше чиста)...Во народот често се употребува зборот среќа. А во што се состои човековата среќа? – За некои, среќата е во знаењето; за други – во убавината; за трети – во славата; во здравјето; во семејството; во децата; во пријателите; во богатството итн. Но, дури и откако ќе се постигне таквата среќа, во еден дел од своето битисување човекот сепак чувствува некаква празнина. Тоа е така, зашто таквата среќа е менлива и минлива, не трае вечно. Според Христовото евангелско учење, пак, вистинската среќа мора да биде непреодна и вечна, постојана радост. Инаку, етимолошки, зборот среќа, доаѓа од црковно – словенскиот збор срешта, што значи средба. Средба со кого? -  со Оној Кој е вечен. И затоа, за да се постигне вистинска, неменлива, вечна среќа, треба да се сретнеме со Оној Кој е Вечен. И Бог ни вети дека таквата вечна среќа (или радост) може да се постигне уште овде на Земјата и затоа ни ги даде блаженствата -скалите на духовно растење и усовршување на човекот според Бог.

Е, па како тогаш да се стане блажен? Што треба да направи човек за да ја постигне таа состојба на душата?

 Одговорот на ова прашање ќе се обидеме да го добиеме преку објаснување на содржината на секое блаженство одделно. Уште на самиот почеток да спомнеме дека сите девет блаженства се меѓусебно поврзани. Тие се еден вид духовни скалила, кои н# приближуваат до Бог: не можеш да се качиш на второто скалило, а да го прескокнеш првото...односно не можеш да ја стекнеш таа состојба на душата што произлегува од второто блаженство, ако не си ја стекнал онаа од првото.

 

  1. 1.      Блажени се бедните по дух, зашто нивно е Царството Небесно

     Првото блаженство е првиот чекор во нашиот од кон Бог. Тоа е почеток на нашето духовно растење и воздигнување. Ова блаженство е посветено на човековиот дух. Што значи тоа? – Православното разбирање на тајната на човекот ни открива дека човекот е трихотомно суштество – составено од три дела: дух, душа и тело. Она по што човекот се разликува од животните е постоењето на духот. Значи, животните имаат само душа и тело, а човекот, освен душата и телото, има и дух. Духот е таа разумна сила која го прави човекот да биде вистински човек. Душата стои меѓу двата фиксно поставени пола – духот и телото... Тогаш, кога душата се движи поблиску до духот, (кога избира да постапува според принципите на духовниот живот), таа и самата станува духовна. Секогаш кога душата се приближува до телото, таа ги извршува потребите на телото, отелеснува, поживотинува, станува подложна на страстите и се расчовечува. Ваквата способност за наизменично движење на душата во рамките на духот и телото се остварува со помош на човековата слободна волја. Значи, изборот го правиме самите: штом постапуваме според гласот на совеста, душата станува духовна и се обожува – наликува на Бог; кога одиме против гласот на совеста, душата се острастува и не оддалечува од Бог.

Кога веќе ги знаеме овие основни релации меѓу трите дела на човековото битие, можеме да преминеме на анализа на ова блаженство. Имено, тука се истакнуваат три работи:

1)      Блажени (т.е. блаженство) – за кое рековме дека значи – да се има постојана радост

2)      Бедни по дух – т.е. оние кои ја имаат таа постојана радост на душата; и

3)      Царство небесно (т.е. наградата кои ќе ја добијат бедните по дух)

Првата асоцијација која, обично, паѓа на памет, кога се зборува за бедните по дух, е дека, тука се мисли на материјално бедните, сиромашните луѓе. До некаде, зборот беден, навистина може и тоа да значи. Меѓутоа, зборовите – по дух, ни откриваат дека не станува збор за материјална беда, туку, пред се, беда од духовна природа. А, да не се однесува тогаш, ова, на душевно болните луѓе, или луѓето со било каква ментална попреченост?! – би била втората асоцијација.

Евангелското разбирање на овие зборови ни открива дека бедни по дух се луѓето кои се здобиле со смирение (смирените). Значи, смирението е првата добродетел која треба да ја стекнеме, ако сакаме да растеме во духовниот живот. Спротивно на смирението е гордоста. А, гордоста беше причина за падот и на Сатанаил (најсветлиот ангел), и на Адам и Ева (зашто посакаа да станат како богови), но, и на секој од нас, тогаш кога надмено се поставуваме во однос на нашите ближни, често пати, заборавајќи дека светот не се врти околу нас. И, бидејќи гордоста беше причина за сите зла, затоа, смирението ни е препорачано, како сигурен лек против злото.

Меѓутоа, што е тоа – смирение? – Во контекст на ова, особено инспиративно ми се чинат зборовите на Алберт Ајнштајн, кој на едно место вели: “Вистинската вредност на човекот се состои во тоа, во колкава мера и во каква смисла може да се ослободи од своето јас.” Значи, наједноставно кажано, да имаш смирение, значи да се ослободиш од сопственото его. Зошто?! – Затоа што, кога човекот е егоцентричен, сите негови духовни, физички и интелектуални капацитети се насочени кон него самиот. Еве, на пр. самиот збор егоист – на што н# асоцира?! – на некој кој е себичен, кој мисли само за себе, кој внимава само нему да му е угодно, важна му е сопствената комоција, без разлика, дали цената за тоа ќе се плати со нечие страдање. На тој начин се греши против љубовта спрема ближниот. А, Христос како н# учи? - дека мојот ближен е мојот  живот! Значи, каков е мојот однос кон ближните (односно, кон секој човек), покажува, каков е мојот однос кон Бог, односно кон Оној Кој ми го дал животот. (Се сеќавате на евангелскиот настан, кога Христос ги повикува Своите ученици, да дојдат и да го наследат Царството, оти: “гладен бев и ми дадовте да јадам, жеден бев и ме напоивте, необлечен бев и ме облековте”, учениците се прашуваат – е кога те видовме гладен, жеден и необлечен и ти послуживме?! – а, Христос им одговара: ако сте го направиле тоа на еден човек, значи Мене сте ми го направиле! Меѓутоа, имало и такви, на кои им рекол – бегајте од Мене, не ве познавам! А, кога овие Го прашуваат – е како Господи не не познаваш, кога цело време бевме покрај тебе?! – Христос им вели: да, ама гладен бев и не ми дадовте да јадам, жеден бев и не ме напоивте, необлечен бев и не ме облековте.... и кога тие го прашуваат кога било тоа, Тој им го дава истиот одговор: штом сте го направиле тоа на еден човек, значи дека Мене сте ми го направиле).Значи, наспроти горделивото – “има да биде ЈАС како што ќе кажам”, стои смиреното “нека биде волјата Твоја, Господи”; наспроти самопофалбата – “еее, кој, ЈАС ли?!”, стои – слава на Бога! Или, наспроти: “мене НИКОЈ ништо не ми може!” – стои смиреното: “Господ да ми е на помош!”; или, пак, наместо самоувереното – планирам да одам таму и таму, да направам тоа и тоа – го имаме смиреното – ако даде Бог, ќе одам таму и таму...итн. Ваквите навидум, безначајни изјави, даваат исклучително јасна претстава за духовната состојба на личноста.

Но, како да се стекне смирение? Наједноставен начин да се стекне смирение е, кога човекот свесно ќе почне да размислува дека е никој и ништо и дека СЕ што има во животот, имазатоа што Бог благоволил да има (почнувајќи од самиот живот). Апостол Павле,кој, иако најревносно проповедаше за Христа, за себе велеше: “Верувам дека Христос дојде во светот да ги спаси сите грешници, од кои првиот сум јас”. Ап. Павле бил образован човек кој имал завршено студии по книжевност. Тој бил со огромен капацитет на знаења од многу области во животот. Меѓутоа неговата големина извира не од што тој е многу начитан, туку од свесноста дека и да ги знае сите знаења од сите науки, ништо не му вреди ако не Го познал Бог. А првиот чекор во познавањето на Бога е да се признае сопствената грешност. Таквото признание е она што н# прави големи во очите на Бог. Секој, пак, обид да се најде оправдание за сопствените гревови, е само показател дека сме далеку од патот на спасението. Значи, оној кој стекнал смирение не се оправдува. Тој ја признава сопствената грешност и се бори истата да ја совлада. Меѓутоа, дури и тогаш кога знаеме како треба, обично, тоа признавање на сопствената грешност како повеќе да се однесува на другите. За себе, некако полесно ни е да се залажуваме во следниот контекст: “па немам некои крупни гревови – нити некого сум убил, нити крадам, чесно си го заработувам лебот, никого не сум изневерил, си верувам во Бог...е, сега, можеби некогаш лажам, ама тоа се ситни лаги, обично, за некој да не биде повреден” итн... И, самите сме си задоволни од сопствената заблуда, од успешната самоанализа, на луѓе кои се држат до Божјите заповеди, ама некогаш, заради човечки слабости знаат и да згрешат, не сакајќи. С# додека на тој начин размислуваме за себе, не сме ни се доближиле до првото скалило. Во контекст на ова, ќе ја спомнам приказната за еден монах кој разговарајќи со својот старец, му открива дека нема некој така поголем грев што треба да го исповеда, освен, некои ситни гревчиња, на кои, дури и не се сеќава. Старецот, сакајќи да му ги отвори очите и да му укаже дека баш тие (ситните гревчиња) се она на што особено треба да внимава, му дал една задача. Имено, требало да отиде и да донесе еден голем камен. Откако го донел каменот, го пратил да наполни една вреќа со ситни каменчиња. Откако ја донел и вреќата му кажал да ја спореди тежината на каменот со вреќата и да каже која е поголема. Монахот ги кренал уште еднаш и двете и заклучил дека вреќата со ситни каменчиња е потешка од каменот. Потоа, старецот му рекол да оди и да го врати секој камен од местото од каде што го зел. Монахот почнал со големиот камен и веднаш го вратил од местото каде што го зел. Но, кога дошло ред на ситните камчиња, тој видел дека има проблем, зашто не можел да се сети кое каменче од каде го зел. Тогаш старецот му рекол: “Е, синко, така е и со гревовите: големите ги памтиме и тие, поради нивната тежина оставаат трага во нашата душа, ја вознемируваат нашата совест и не ни даваат мир додека не се покаеме. Ситните, пак, гревови, кои не ги забележуваме, поради тоа што се ситни, не не вознемируваат. Но, ако ги собереме на едно место, гледаме дека нивната тежина е многу поголема од еден тежок грев. Проблемот, сепак, не е во тоа дали ќе можеме да го носиме тој товар, туку, дали ги регистрираме воопшто дека постојат. Да не излезе после дека сме имале багаж, за кој и не сме знаеле дека постои. Убиецот, кој одзел нечиј живот, може цел живот да нема сон поради гревот што го направил, а ти не сметајќи дека имаш големи гревови, немаш за што и да се каеш. Да не излезе на крајот дека тој повеќе се оправдал пред Бога”. Претпоставувам дека, секој од нас, на еден или друг начин ќе се препознае во приказната.

Убав пример  од Светото Писмо за заслепеност од сопствената праведност ни е параболата за митарот и фарисејот:двајца влегле во храмот да се помолат – едниот митар, другиот фарисеј. (Фарисеите се еврејска секта, кои формално го исполнувале законот и за себе мислеле дека се многу праведни).  Фарисејот застанал пред Господа и почнал да се моли во себе така што ги истакнувал своите животни заслуги: “Ти благодарам, Боже, што не сум како другите луѓе: рабојници, несправедливи, прељубодејци или како овој митар. Постам два пати во седмицата, давам десеток од се што добивам”. Очигледен е обидот на фарисејот од молитвата да направи една пофална песна во своја слава, индиректно, како да сака да Го потсети Бог дека прави добро и за возврат треба да го добие од Бога она што ќе побара. Потоа, евангелието го свртува нашето внимание кон митарот. (Митниците биле Евреи кои собирале данок за Римјаните, меѓутоа биле многу алчни за пари, така што, секогаш барале од луѓето повеќе да платат од тоа што требало. Затоа биле многу намразени од народот). Тој стоел на страна и не смеел дури ни очите да ги подигне кон небото. Со рацете се удирал во градите и велел: ”Боже, биди милостив кон мене грешниот”. Токму таквото познание на самиот себе и на своите вистински духовни состојби раѓало покајание и состојба на бескрајно смирение пред Бога и ближниот свој – фарисејот. Значи, наспроти горделивата самобендисаност на фарисејот, стои смирената понизност на митарот; наспроти формалната праведност, го имаме искреното покајание; наспроти високо кренато чело – ниско наведната глава.

За модерната антропологија (наука за човекот), можеби држењето на фарисејот е сосема нормално и природно. Човекот треба да има самодоверба, да знае да ги препознае и цени сопствените квалитети, особено ако е праведен; нормално е ако очекува другите да му се восхитуваат и фалат, како да завршил којзнае каквахумана работа, па дури и да се навреди, ако никој не го забележи и пофали за она што како човек му е должност да го прави. Но, токму затоа, ни се случува оттуѓување на едни од други: секој е преокупиран со сопствената самозаљубеност, така што, остануваме слепи за љубовта кон ближните. Тоа, пак, во денешно време, особено се форсира и наметнува како нешто вообичаено. Доволно е само да прошетаме низ социјалните мрежи и ќе се запрепастиме од тоа колку сме станале само бендисани: вакво селфи, такво селфи, па се чекираме каде и да мрднеме – сите мора да дознаат колку ние се забавуваме и ни е исполнет животот, така што, не само што самите сме прокупирани со тоа, туку, ги преокупираме и другите со нас.Па броиме колку лајкови сме добиле на сликите, па дали не фалат во коментарите, па коментираме за да се направиме интересни во очите на другите или држиме лекции за да ни се восхитуваат колку сме паметни, итн. Во позадината на целата таа потреба за внимание, се наѕира, колку сме ние всушност, осамени. За да си докажеме дека не сме, го привлекуваме вниманието на другите и ги очекуваме нивните пофалби како потврда дека, ете, постоиме. Притоа, забораваме дека единствената валидна потврда доаѓа од Оној Кој н# довел во постоење – Создателот.

За да се надмине кризата на сопствениот идентитет, треба срцето да го отвориме кон Оној Кој ни го дал тој идентитет. Тој е истиот Оној Кој,во сиот тој натпревар на суети, пак и пак тивко ни шепоти: “блажени се бедните по дух  (тие – смирените, тивките, кротките, не злобивите,  трпеливите, неприметните, ненаметливите, безгласните, скромните ) - зашто нивно е Царството небесно”.

Св. Јован Лествичник истакнува три основни знаци за смирение:

-          Прво, кога душата со радост ги прифаќа сите понижувања

(Според логиката на човечкото размислување, апсурдно е да се радуваш кога те понижуваат. Попрво би требало да се сметаш за будала, отколку да се радуваш. Меѓутоа, ако сакаме да се стекнеме со умот Христов, тогаш, во Се треба да се поучиме од Него. Христос не мораше да ги трпи страдањата кои ги претрпе, не мораше да се понижи до тој степен што ја зеде  човечката природа, кога веќе ја имаше божествената; не мораше да дозволи да биде плукан и исмеван, кога веќе за Него се зборуваше дека е Син Божји...ама сето тоа доброволно го поднесе, зашто знаеше дека следува воскресение, а воскресението значи – победа на злото. Така е и во животот: после дождот доаѓа сонце, само, ако бидеме трпеливи и смирени да го дочекаме.).

 

-          Вториот знак кој е показател дека душата е во смирение е, кога за ништо и никому не се гневи

(Ова подразбира и да не се лутиме и навредуваме лесно )

 

-          И трето, кога не е самоуверена во своите добродетели, туку, постојано се труди и се смета за недостојна.

( Кај светите отци, постои една изрека: ако на христијанин му мислиш лошо и сакаш да му наштетиш, пофали го! За христијанинот не треба да има ништо по лошо од пофалбата. Зошто? – затоа што, тоа е семето на гордоста. Од пофалбата многу лесно можеме да се возгордееме. А, рековме, гордоста е причина за секој грев. Искусните духовни старци, во својот однос кон своите духовни чеда, секогаш биле строги: до тој степен што, дури и кога некој најревносно вложувал над човечки напори да заврши некоја работа, тие го ругале, го навредувале како за ништо да не го бива. И сето тоа го правеле, само и само да ги заштитат своите чеда од замките на лукавиот. Вистински смирените монаси, на таквиот однос на духовникот, секогаш одговараат со зборовите: нека е благословено.).

Многу често ние не разбираме што е тоа вистинско смирение, што значи да се сметаш себеси за полош од другите. Па така, наместо да се смируваме, ние се занимаваме со смиренословие. Смиренословието е многу распространета вообразена добродетел, кога човек со зборови се понижува себеси, но во душата не се смета за таков. Овој порок е толку распространет, што е многу тешко да не се заразиме од него. Има една приказна за таков “смиреномудар” монах. Тој толку убедливо се разоблучувал себеси за секакви гревови, што оние што го слушале, му поверувале, а кога тие поверувале, монахот се огорчил. Замислете се себеси на негово место, затоа што сите ние доаѓаме до слични ситуации. Велиме: “Да, ја сум грешен човек.” – звучи сосем скромно, или: “Полуписмен сум, малку читам.” Ако оној на кој му се обраќаме поверува дека сме такви, ние веднаш ќе се огорчиме, нема тоа да ни се допадне. Всушност, ние себеси се нарекуваме грешници, необразовани и зборуваме за останатите свои недостатоци со цел да се воздигнеме пред оние луѓе, кои ја почитуваат добродетелта на смирението. Излегува дека ние се фалиме, така да речам, со примитивна селска итроштина, како: – Јас сум никаков, а човекот со кој разговарам треба да рече: – А не, добар си. – Не, за никаде сум. – Не, не, ти си добар. – Не, јас сум најголемиот грешник. – Ма дај, што зборуваш? Итн. Ваквата конверзација нам ни годи, зашто си докажуваме на себе си дека ете, сепак, сме големи во очите на другите.

Тука, всушност, станува збор за лажно смирение, за лажна скромност, односно, глумиме смирение. Зборувам за себе дека сум голем грешник и дека сум најлоша од сите, но кога навистина ќе ме оскрбат, веднаш се возмутувам и ревносно ги бранам своите права.

Како, тогаш ќе знаеме дали нашето смирение е искрено? –Искрено смирение постои кај оној кој, никого не осудува, незлослови(не зборува лошо за другите), не прекорува.Тој, попрво ќе се моли за оној што паднал во тежок грев, отколку да го осудува. Смирениот секогаш се раководи според евангелскиот совет: “Зошто ја гледаш раската во окото на брата си, а гредата во своето око не ја забележуваш”; или онаа народната: “Најнапред исчисти го својот двор, па после гледај го дворот на комшијата”. Но, реалноста е, дека, кога човек ќе почне да се занимава со својот двор, односно, навистина ќе почне да  се грижи за сопственото однесување, нема да има време да се оптеретува со дворот на комшијата, зашто ќе сфати дека неговиот двор, т.е. неговото срце е полно со ѓубре, односно со гревови.

Меѓутоа, радоста е секогаш полна, кога човек, ќе покаже спремност да го исчисти трњето што го обраснало неговото срце. Подвигот на чистење на срцето од страстите не е нешто што се исполнува преку ноќ. Но, и Христос не бара од нас преку ноќ да станеме свети. Тој не повикува, како мајката што го храни своето дете – п о с т е п е н о, чекор, по чекор, макар за милиметар, денешниот ден да ни биде побогоугоден од вчерашниот...и Се така, одново и одново, додека нашето срце не замириса на Дом Божји...

А, за тоа, пред Се, ни е потребно смирение.

        Подготвил

 Викторија Новаковска

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 


Прочитано 2136 пати